Swat uzyskuje wstępną zgodę rodziców panny na małżeństwo / A matchmaker receives an initial consent as regards marriage from the bride's parents (mapa 18)
[na podstawie badań PAE z lat 1970-1982 oraz 2003 r. i innych źródeł]
Tytuł
Swat uzyskuje wstępną zgodę rodziców panny na małżeństwo / A matchmaker receives an initial consent as regards marriage from the bride's parents (mapa 18)
[na podstawie badań PAE z lat 1970-1982 oraz 2003 r. i innych źródeł]
Temat
Opis
mapa ukazuje zwyczaj uzyskania przez swata wstępnej zgody rodziców panny na małżeństwo ; zawarto na niej następujące informacje: 15. Czy współcześnie zdarza się, że za zgodą rodziców kawalera osoba trzecia „idzie w swaty"? celem przedwstępnego omówienia sprawy zawarcia małżeństwa /.../ Kiedy we wsi ten zwyczaj zaniki? Jak było dawniej? Jak nazywają ten zwyczaj i tę czynność? 16. Zbadać czy we wsi żyją jeszcze osoby (mężczyzna?, kobieta?-wiek? zajmujące się swataniem?Jak ich nazywają?[...] Dokładnie zbadać czy swat tylko informował rodziców młodej i rodziców chłopca o ich stanowiskach w sprawie małżeństwa - czy też zawierał prawomocną mowę, w której określano sprawy majątkowe, a więc „posagu" czyli wiana. Co w odczuciu miejscowej ludności oznaczają wyrazy: „posag'', „wiano"?, której zerwanie groziło „nawiązką"? 20. Zbadaj jaką formę posiadały lub posiadają jeszcze swaty? a) zapisać tekst oracji swata lub dialogu z rodzicami, ewentualnie przyśpiewki, b) opisać zachowania się i wypowiedzi rodziców jakimi wyrazami wyrażają oni zgodę na małżeństwo. Jak odmawiają swojej zgody? Rodzice dziewczyny dają „poczęstne"? Jeśli tak, to jakie? 21. W związku z przebiegiem „swatów" zapisać czy swat udawał się sam czy też z kimś, na przykład ojcem kawalera, czy też z samym kawalerem? Czy przynosili „poczęstne"? Czy chłopiec czekał przed chałupą, aż go wezwą? w wypadku zgody rodziców dziewczyny następowało „przypicie" wódki przyniesionej przez swata? Czy pila też dziewczyna? z młodym? Swat uzyskiwał wstępną zgodę rodziców panny młodej na małżeństwo: 1 – zjawisko istnieje, 2 – brak tradycji, 3 – brak odpowiedzi.
Uwagi:
- mapę opracowano na podstawie badań terenowych przeprowadzonych w latach 70. XX wieku przez Pracownię Polskiego Atlasu Etnograficznego,
- mapa dotyczy stanu zjawiska od połowy XIX wieku do lat 70. XX wieku,
- znak z kropką w środku oznacza, że zjawisko występowało w przeszłości,
- punkty z pionową kreską oznaczają informacje pochodzące od ludności napływowej (przesiedleńcy z Kresów Wschodnich i osadnicy z różnych stron Polski),
- mapa została uzupełniona o punkty dodatkowe (spoza stałej sieci badawczej PAE): punkty oznaczone kolorem szarym zostały zaczerpnięte z literatury XIX-wiecznej (głównie prace O. Kolberga), punkty podkreślone na niebiesko zostały zaczerpnięte z literatury XX-wiecznej (Olesiejuk, 1971).
