<p>„<span><em>Babka” wylewa wodę z pierwszej kąpieli dziecka z dala od domu</em></span><span> / <em>Babka disposes of water from the first bath a long way away from the cottage </em>(mapa 12)<br /><br /><span>[na podstawie badań PAE z lat 1969-1976]</span><br /></span></p>
kultura społeczna ; obrzędy ; obrzędy rodzinne ; obrzędy narodzinowe ; elementy obrzędu ; role obrzędowe ; babka ; pierwsza kąpiel ; wylewanie wody ; przestrzeń ; płot ; miedza
mapa ukazuje praktykę, w której babka wylewa wodę z pierwszej kąpieli dziecka z dala od domu ; zawarto na niej następujące informacje: <em>VI</em>. <em>Położna, „babka", „babiąca", akuszerka. Ich wybór, znaczenie oraz funkcja w ludowych zwyczajach i obrzędach urodzinowych. 27. Jakie obowiązki należały do takiej „babki": e) Przeprowadzenie pierwszej kąpieli dziecka? Zabiegi przy kąpieli. 33. Zbadać, czy we wsi istnieje przekonanie, że wodę po pierwszej kąpieli dziecka należy wylać we właściwe miejsce? Przy czym inne normy odnoszą się do wody po kąpieli chłopca - inne po kąpieli dziewczynki: a) Gdzie i w jaki sposób należy wylewać wodę po kąpieli chłopca? po kąpieli dziewczynki? b) Gdzie i w jaki sposób nie wolno wylewać wody po kąpieli chłopca? po kąpieli dziewczynki?. </em><strong>Babka wylewa wodę z pierwszej kąpieli dziecka:</strong> 1 – w ogrodzie, 2 – na kwiaty, 3 – pod drzewo, 4 – na trawę, 5 – na podwórze, 6 – pod płot, 7 – w miejscu, gdzie schodzą się trzy płoty, 8 – za miedzę na sąsiednie pole, 9 – brak dokładniejszych danych, 10 – brak tradycji, 11 – brak odpowiedzi.<br /><p><strong>Uwaga:<br /></strong>- mapę opracowano na podstawie badań terenowych prowadzonych w latach 70. XX wieku przez Pracownię Polskiego Atlasu Etnograficznego,<br />- mapa dotyczy stanu zjawiska w latach 70. XX wieku,<br />- punkty z pionową kreską oznaczają informacje pochodzące od ludności napływowej (przesiedleńcy z Kresów Wschodnich i osadnicy z różnych rejonów Polski),<br />- po wnikliwej weryfikacji sygnatur miejscowości w 2016 roku okazało się, że niektóre z nich powinny znajdować się w innych (z reguły pobliskich) polach:</p>
<ul><li>Krzycko Wielkie - jest "12.24.IV" ma być "12.23.XVI",</li>
<li>Nowa Wieś - jest "13.19.IX" ma być "12.19.XII)",</li>
<li>Wrzosy - jest "13.26.XIII" ma być "13.27.I",</li>
<li>Laskowo - jest "15.15.IV" ma być "16.15.I",</li>
<li>Bukowice - jest "15.26.XVI" ma być "15.27.IV",</li>
<li>Pniewo (gm. Chodecz) - jest "22.22.V" ma być "21.22.VIII",</li>
<li>Młynarska Wola - jest "24.12.IV" ma być "24.11.XIV",</li>
<li>Murzasichle - jest "24.38.XVI" ma być "25.38.XIII",</li>
<li>Radzice Duże - jest "26.26.XIV" ma być "26.27.II",</li>
<li>Mchowo - jest "27.18.IV" ma być "28.18.I)",</li>
<li>Snopki - jest "30.14.XVI" ma być "31.14.XIII",</li>
<li>Kalwaria Pacławska - jest "34.37.III" ma być "34.36.XV".</li>
</ul>
Zowada, Renata
Renata Zowada : Rola babki oraz innych osób w zabiegach związanych z łożyskiem, czepkiem, pępowiną oraz pierwszą kąpielą dziecka. W : Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe. Red. Zygmunt Kłodnicki, Agnieszka Pieńczak. Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego, t. 9, cz. I : Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami i wychowaniem dziecka. Wrocław : Cieszyn 2010, s. 128; syg. <PAE/KOM/12/>
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze ; Uniwersytet Śląski ; Uniwersytet Wrocławski
2010
Pieńczak, Agnieszka. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego ; Commentaries to the Polish Ethnographic Atlas
application/pdf
pol
mapa
syg. <PAE_MO_0678_01>
ogólnopolski
<p>„<span><em>Babka” zakopuje łożysko poza domem</em></span><span> / <em>Babka buries the placenta in a place away from the farm </em>(mapa 5)<br /><br /><span>[na podstawie badań PAE z lat 1969-1976]</span><br /></span></p>
kultura społeczna ; obrzędy ; obrzędy rodzinne ; obrzędy narodzinowe ; zakopywanie pępowiny i łożyska ; elementy obrzędu ; role obrzędowe ; babka ; przestrzeń ; płot ; kapliczka ; krzyż ; cmentarz
<p><span>mapa ukazuje praktykę, w której </span><span><em>babka</em></span><span> zakopuje łożysko poza domem ; </span><span>zawarto na niej następujące informacje: <em>VI.</em> <em>Położna, „babka", „babiąca", akuszerka. Ich wybór, znaczenie oraz funkcja w ludowych zwyczajach i obrzędach urodzinowych. Jakie obowiązki należały do takiej „babki": c) Usunięcie i zakopanie łożyska? Określić, gdzie i kiedy je zakopuje, i jakie istnieją przy tym zakazy lub nakazy. </em></span><strong><em>Babka</em></strong><span><strong> zakopywała łożysko:</strong> 1 – w ogrodzie, sadzie, 2 – pod drzewem, 3 – pod płotem, 4 – na podwórzu, 5 – pod kapliczką, krzyżem, figurą, na cmentarzu, 6 – w innych miejscach poza domem, 7 – brak dokładniejszych danych, 8 </span><span style="color:#000000;"><span>– brak tradycji, 9 – brak odpowiedzi.</span></span></p>
<p><strong>Uwaga:<br /></strong>- mapę opracowano na podstawie badań terenowych prowadzonych w latach 70. XX wieku przez Pracownię Polskiego Atlasu Etnograficznego,<br />- mapa dotyczy stanu zjawiska w latach 70. XX wieku,<br />- punkty z pionową kreską oznaczają informacje pochodzące od ludności napływowej (przesiedleńcy z Kresów Wschodnich i osadnicy z różnych rejonów Polski),<br />- po wnikliwej weryfikacji sygnatur miejscowości w 2016 roku okazało się, że niektóre z nich powinny znajdować się w innych (z reguły pobliskich) polach:</p>
<ul><li>Krzycko Wielkie - jest "12.24.IV" ma być "12.23.XVI",</li>
<li>Nowa Wieś - jest "13.19.IX" ma być "12.19.XII)",</li>
<li>Wrzosy - jest "13.26.XIII" ma być "13.27.I",</li>
<li>Laskowo - jest "15.15.IV" ma być "16.15.I",</li>
<li>Bukowice - jest "15.26.XVI" ma być "15.27.IV",</li>
<li>Pniewo (gm. Chodecz) - jest "22.22.V" ma być "21.22.VIII",</li>
<li>Młynarska Wola - jest "24.12.IV" ma być "24.11.XIV",</li>
<li>Murzasichle - jest "24.38.XVI" ma być "25.38.XIII",</li>
<li>Radzice Duże - jest "26.26.XIV" ma być "26.27.II",</li>
<li>Mchowo - jest "27.18.IV" ma być "28.18.I)",</li>
<li>Snopki - jest "30.14.XVI" ma być "31.14.XIII",</li>
<li>Kalwaria Pacławska - jest "34.37.III" ma być "34.36.XV".</li>
</ul>
Zowada, Renata
Renata Zowada : Rola babki oraz innych osób w zabiegach związanych z łożyskiem, czepkiem, pępowiną oraz pierwszą kąpielą dziecka. W : Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe. Red. Zygmunt Kłodnicki, Agnieszka Pieńczak. Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego, t. 9, cz. I : Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami i wychowaniem dziecka. Wrocław : Cieszyn 2010, s. 94 ; syg. <PAE/KOM/12/>
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze ; Uniwersytet Śląski ; Uniwersytet Wrocławski
2010
Pieńczak, Agnieszka. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego ; Commentaries to the Polish Ethnographic Atlas
application/pdf
pol
mapa
syg. <PAE_MO_0671_01>
ogólnopolski
<p><em>Płoty grodzone i laskowe / Round up hedges and hazelnut</em> ones (mapa 294, karta CLIII)<br /><br /><span>[na podstawie badań PAE z lat 1960-1966 i innych źródeł]</span></p>
kultura materialna ; budownictwo ; elementy zagrody ; ogrodzenie ; płot
<p>mapa ukazuje występowanie płotów grodzonych i laskowych; zawarto na niej następujące informacje:<strong> A. Zanikające ogrodzenia zagród, warzywników, rzadziej sadów. </strong>1 – grodzone, 2 – laskowe, 3 – informacje nieścisłe, istnieje jedna z tych form, 4 – nie stwierdzono występowania płotów grodzonych ani laskowych.<strong> B. Inne oznaczenia. </strong>5 – nie uwzględniono stanu sprzed II wojny światowej, 6 – zjawisko występuje we wsi obocznie, 7 – zjawisko pojawiło się po II wojnie światowej jako rezultat przesiedleń</p>
Kłodnicki, Zygmunt
<span><span><span><span>Polski atlas etnograficzny. T. V. Red. Józef Gajek. Warszawa 1974, syg. <PAE/AE/6> , <A.35/5></span></span></span></span>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1974
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0311_01>
ogólnopolski
<p><em>Starsze zanikające formy ogrodzeń / Ancient, vanishing forms of fencing</em> (mapa 295, karta CLIV)<br /><br /><span>[na podstawie badań PAE z lat 1958-1966 i innych źródeł]</span></p>
kultura materialna ; budownictwo ; elementy zagrody ; ogrodzenie ; płot
<p>mapa ukazuje starsze zanikające formy ogrodzeń; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Ogrodzenia zagród, ogrodów warzywnych, sadów</strong>. 1 – kamienne, 2 – łątkowe, 3 – laskowe – ukośnokrzyżowe, 4 – dranicowe (dranice przekładane między żerdziami). <strong>B. Ogrodzenia związane z hodowlą</strong>, do grodzenia pomieszczeń na pastwiskach dla owiec. 5 – dranicowe (dranice przekładane między żerdziami), 6 – granica północna zwartego i wyspowego występowania płotów dranicowych. <strong>C. Ogrodzenia pól, pastwisk i łąk</strong>. 7 – soszkowe (poprzeczno-żerdziowe), 8 – przęsłowe (poprzeczno-żerdziowe; przęsełka z wikliny lub wczopowane w słupy), 9 – ukośnicowe, 10 – zasięgi północne i wyspowe występowania ogrodzeń żerdziowo-soszkowych (jak w punkcie 7). <strong>D. Inne oznaczenia.</strong> 11 – nie stwierdzono występowania wyżej wymienionych form ogrodzeń, 12 – nie uwzględniono stanu przed II wojną światową, 13 – zjawisko występuje we wsi obocznie</p>
Kłodnicki, Zygmunt
<span><span><span><span>Polski atlas etnograficzny. T. V. Red. Józef Gajek. Warszawa 1974, syg. <PAE/AE/6> , <A.35/5></span></span></span></span>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1974
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0312_01>
ogólnopolski
Fotografia PAE/F/10.18.I/187.57.1/01 - Sokólsko (ok. Strzelec Krajeńskich) - płot żerdziowy
kultura materialna ; budownictwo ; elementy zagrody ; ogrodzenie ; płot ; 1957 ; Sokólsko (ok. Strzelec Krajeńskich)
<span>fotografia przedstawia płot żerdziowy<br /></span><br /><strong>Uwaga:</strong><span> </span><br /><span>Na odwrocie karty inwentarzowej widnieje pieczątka "praca sezonowa" z datą maj 1965 </span>
Bohdanowicz, Janusz
Archiwum Polskiego Atlasu Etnograficznego w Cieszynie (depozyt Instytutu Archeologii i Etnologii PAN)
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1957
utwór nie jest chroniony prawem autorskim
kolekcja fotografii terenowych Polskiego Atlasu Etnograficznego (Archiwum PAE w Cieszynie)
image/jpeg
pol
fotografia
syg. <PAE_F_10.18.I_187.57.1_01>
Sokólsko (ok. Strzelec Krajeńskich) (sygnatura PAE: 10.18.I)
Fotografia PAE/F/10.18.I/187.57.15/01 - Sokólsko (ok. Strzelec Krajeńskich) - płot sztachetowy
kultura materialna ; budownictwo ; elementy zagrody ; ogrodzenie ; płot ; 1957 ; Sokólsko (ok. Strzelec Krajeńskich)
<span>fotografia przedstawia płot sztachetowy <br /></span><br /><strong>Uwaga:</strong><span> </span><br /><span>Na odwrocie karty inwentarzowej widnieje pieczątka "praca sezonowa" z datą maj 1965 </span>
Bohdanowicz, Janusz
Archiwum Polskiego Atlasu Etnograficznego w Cieszynie (depozyt Instytutu Archeologii i Etnologii PAN)
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1957
utwór nie jest chroniony prawem autorskim
kolekcja fotografii terenowych Polskiego Atlasu Etnograficznego (Archiwum PAE w Cieszynie)
image/jpeg
pol
fotografia
syg. <PAE_F_10.18.I_187.57.15_01>
Sokólsko (ok. Strzelec Krajeńskich) (sygnatura PAE: 10.18.I)
Fotografia PAE/F/10.18.I/187.57.2/01 - Sokólsko (ok. Strzelec Krajeńskich) - płot sztachetowy
kultura materialna ; budownictwo ; elementy zagrody ; ogrodzenie ; płot ; 1957 ; Sokólsko (ok. Strzelec Krajeńskich)
<span>fotografia przedstawia płot sztachetowy na podmurówce<br /></span><br /><strong>Uwaga:</strong><span> </span><br /><span>Na odwrocie karty inwentarzowej widnieje pieczątka "praca sezonowa" z datą maj 1965 </span>
Bohdanowicz, Janusz
Archiwum Polskiego Atlasu Etnograficznego w Cieszynie (depozyt Instytutu Archeologii i Etnologii PAN)
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1957
utwór nie jest chroniony prawem autorskim
kolekcja fotografii terenowych Polskiego Atlasu Etnograficznego (Archiwum PAE w Cieszynie)
image/jpeg
pol
fotografia
syg. <PAE_F_10.18.I_187.57.2_01>
Sokólsko (ok. Strzelec Krajeńskich) (sygnatura PAE: 10.18.I)
Fotografia PAE/F/10.18.I/187.57.21/01 - Sokólsko (ok. Strzelec Krajeńskich) - płot
kultura materialna ; budownictwo ; elementy zagrody ; ogrodzenie ; płot ; 1957 ; Sokólsko (ok. Strzelec Krajeńskich)
fotografia przedstawia płot (parkan)<br /><br /><strong>Uwaga:</strong><span> </span><br /><span>Na odwrocie karty inwentarzowej widnieje pieczątka "praca sezonowa" z datą czerwiec 1965</span>
Bohdanowicz, Janusz
Archiwum Polskiego Atlasu Etnograficznego w Cieszynie (depozyt Instytutu Archeologii i Etnologii PAN)
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1957
utwór nie jest chroniony prawem autorskim
kolekcja fotografii terenowych Polskiego Atlasu Etnograficznego (Archiwum PAE w Cieszynie)
image/jpeg
pol
fotografia
syg. <PAE_F_10.18.I_187.57.21_01>
Sokólsko (ok. Strzelec Krajeńskich) (sygnatura PAE: 10.18.I)