<p><em>Nazwa demona, którego funkcją poboczną jest porywanie lub odmienianie dzieci</em><span><em>, II </em>[w tytule mapy błędnie: I] / <em>Name of the fairy whose secondary occupation was to abduct or swap children, II </em>(mapa 11 ) </span>[w tytule mapy błędnie: 10]<span><br /><br /><span>[na podstawie badań PAE z lat 1969-1976]</span><br /></span></p>
kultura duchowa ; demonologia ; zajęcia demonów ; podmiana dzieci ; porywanie dzieci ; postaci demonów ; boginka ; południca ; zmora ; diabeł ; rusałka ; demon domowy ; topielec ; strzyga ; nazwy gwarowe
<p class="western"><span>mapa ukazuje </span><span>nazwy demona, którego funkcją poboczną jest porywanie lub odmienianie dzieci ; </span><span>zawarto na niej następujące informacje:</span><span> <span>XIII. </span><em>Wątek opowiadań o porywaniu dziecka i podrzucaniu "odmieńca". Jak takiego demona, taką siłę nazywają? XVI. Demony porywające, zamieniające dzieci. 2. Jak takiego demona nazywają? </em><strong>Nazwa demona porywającego lub odmieniającego dzieci</strong>: 1 – "</span>kraśnięta"<span>, 2 – "</span>skrzat", 3 – "południca", 4 – "łojma", 5 – "zmora", "mara", 6 – "czarownica", 7 – "czercica", 8 – "zły duch", 9 – "zły", 10 – "diabeł", 11 – "rusałka", 12 – "topielec", "wodnik", 13 – "baba jaga", "baba jędza"<span>, 14 – potwierdzone informacje z kwestionariusza VII, 15 – inna nazwa (zob. mapa 9), 16 – brak tradycji, 17 </span><span style="color:#000000;"><span>– brak odpowiedzi. Kolejne cyfry w kółkach oznaczają: 1 – "</span></span><span style="color:#000000;">wił"</span><span style="color:#000000;">, 2 – "</span><span style="color:#000000;">straszydło"</span><span style="color:#000000;">, 3 – "</span><span style="color:#000000;">wieczornica"</span><span style="color:#000000;">, 4 – "</span><span style="color:#000000;">habernica"</span><span style="color:#000000;">, 5 – "</span><span style="color:#000000;">ciota"</span><span style="color:#000000;">, 6 – "</span><span style="color:#000000;">utopek"</span><span style="color:#000000;">, 7 – "</span><span style="color:#000000;">strzyga"</span><span style="color:#000000;">, 8 – </span><span style="color:#000000;">zamion</span><span style="color:#000000;"><span>; są to nazwy sporadycznie występujące w wierzeniach ludowych. Zasięg występowania wierzenia w demona zwanego kraśnię na podstawie mapy K. Moszyńskiego (zob. <em>Demony (porywające i) odmieniające niemowlęta</em>).</span></span></p>
<p><span><strong>Uwaga:<br /></strong></span><span>- mapę opracowano na podstawie badań terenowych prowadzonych w latach 70. i 80. XX wieku przez Pracownię Polskiego Atlasu Etnograficznego,</span><br /><span>- mapa dotyczy stanu zjawiska w latach 70. i 80. XX wieku,</span><br /><span>- punkty oznaczone kolorem szarym odnoszą się do informacji z kwestionariusza PAE nr 7 pt. </span><em>Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe</em><span>,</span><br /><em>- </em><span>punkty z pionową kreską oznaczają informacje pochodzące od ludności napływowej (przesiedleńcy z Kresów Wschodnich i osadnicy z różnych rejonów Polski),<br />- o</span><span>znaczenia wykorzystane na mapie zaczerpnięto z mapy pt. </span><em>Demony porywające i odmieniające niemowlęta</em><span> opracowanej przez K. Jagiełę (mapa PAE nr 491, karta CCLXXVII),</span><br /><span>- w dwóch wsiach (punkt 10.18.I – Sokólsko, ok. Strzelec Krajeńskich; 12.22.VIII – Kowalewo, ok. Kościana) odnotowano, że </span><em>mamuna</em><span> występuje w postaci mężczyzny,<br />- </span>po wnikliwej weryfikacji sygnatur miejscowości w 2016 roku okazało się, że niektóre z nich powinny znajdować się w innych (z reguły pobliskich) polach:</p>
<ul><li>Krzycko Wielkie - jest "12.24.IV" ma być "12.23.XVI",</li>
<li>Nowa Wieś - jest "13.19.IX" ma być "12.19.XII)",</li>
<li>Wrzosy - jest "13.26.XIII" ma być "13.27.I",</li>
<li>Laskowo - jest "15.15.IV" ma być "16.15.I",</li>
<li>Bukowice - jest "15.26.XVI" ma być "15.27.IV",</li>
<li>Pniewo (gm. Chodecz) - jest "22.22.V" ma być "21.22.VIII",</li>
<li>Młynarska Wola - jest "24.12.IV" ma być "24.11.XIV",</li>
<li>Murzasichle - jest "24.38.XVI" ma być "25.38.XIII",</li>
<li>Radzice Duże - jest "26.26.XIV" ma być "26.27.II",</li>
<li>Mchowo - jest "27.18.IV" ma być "28.18.I)",</li>
<li>Snopki - jest "30.14.XVI" ma być "31.14.XIII",</li>
<li>Kalwaria Pacławska - jest "34.37.III" ma być "34.36.XV".</li>
</ul>
Diakowska, Edyta
Edyta Diakowska : Zygmunt Kłodnicki : Demony porywające i odmieniające dzieci. W : Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe. Red. Zygmunt Kłodnicki, Agnieszka Pieńczak. Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego, t. 9, cz. I : Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami i wychowaniem dziecka. Wrocław : Cieszyn 2010, s. 238 ; syg. <PAE/KOM/12/>
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze ; Uniwersytet Śląski ; Uniwersytet Wrocławski
2010
Kłodnicki, Zygmunt. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego ; Commentaries to the Polish Ethnographic Atlas
application/pdf
pol
mapa
syg. <PAE_MO_0699_01>
ogólnopolski
<p><em>Nazwa demona, którego funkcją poboczną jest porywanie lub odmienianie dzieci</em><span><em>, I</em> / <em>N</em></span><em>ame of the fairy whose secondary occupation was to abduct or swap children, I </em>(mapa 10)</p>
<p><span><span>[na podstawie badań PAE z lat 1969-1976]</span><br /></span></p>
kultura duchowa ; demonologia ; zajęcia demonów ; podmiana dzieci ; porywanie dzieci ; postaci demonów ; boginka ; południca ; zmora ; diabeł ; rusałka ; demon domowy ; topielec ; strzyga ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje nazwy demona, którego funkcją poboczną jest porywanie lub odmienianie dzieci ; zawarto na niej następujące informacje: XIII. <em>Wątek opowiadań o porywaniu dziecka i podrzucaniu "odmieńca". Jak takiego demona, taką siłę nazywają? XVI. Demony porywające, zamieniające dzieci. 2. Jak takiego demona nazywają?</em> <strong>Nazwa demona porywającego lub odmieniającego dzieci:</strong> 1 – "kraśnięta", 2 – "skrzat", 3 – "południca", 4 – "łojma", 5 – "zmora", "mara", 6 – "czarownica", 7 – "czercica", 8 – "zły duch", 9 – "zły", 10 – "diabeł", 11 – "rusałka", 12 – "topielec", "wodnik", 13 – "baba jaga", "baba jędza", 14 – potwierdzone informacje z kwestionariusza VII, 15 – inna nazwa (zob. mapa 9), 16 – brak tradycji, 17 – brak odpowiedzi. K<span style="text-decoration:underline;">olejne cyfry w kółkach oznaczają:</span> 1 – "wił", 2 – "straszydło", 3 – "wieczornica", 4 – "habernica", 5 – "ciota", 6 – "utopek", 7 – "strzyga", 8 – "zamion"; są to nazwy sporadycznie występujące w wierzeniach ludowych.<br /><p><span><strong>Uwaga:<br /></strong></span><span>- mapę opracowano na podstawie badań terenowych prowadzonych w latach 70. i 80. XX wieku przez Pracownię Polskiego Atlasu Etnograficznego,</span><br /><span>- mapa dotyczy stanu zjawiska w latach 70. i 80. XX wieku,</span><br /><span>- punkty oznaczone kolorem szarym odnoszą się do informacji z kwestionariusza PAE nr 7 pt. </span><em>Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe</em><span>,</span><br /><em>- </em><span>punkty z pionową kreską oznaczają informacje pochodzące od ludności napływowej (przesiedleńcy z Kresów Wschodnich i osadnicy z różnych rejonów Polski),<br />- o</span><span>znaczenia wykorzystane na mapie zaczerpnięto z mapy pt. </span><em>Demony porywające i odmieniające niemowlęta</em><span> opracowanej przez K. Jagiełę (mapa PAE nr 491, karta CCLXXVII),</span><br /><span>- w dwóch wsiach (punkt 10.18.I – Sokólsko, ok. Strzelec Krajeńskich; 12.22.VIII – Kowalewo, ok. Kościana) odnotowano, że </span><em>mamuna</em><span> występuje w postaci mężczyzny,<br />- </span>po wnikliwej weryfikacji sygnatur miejscowości w 2016 roku okazało się, że niektóre z nich powinny znajdować się w innych (z reguły pobliskich) polach:</p>
<ul><li>Krzycko Wielkie - jest "12.24.IV" ma być "12.23.XVI",</li>
<li>Nowa Wieś - jest "13.19.IX" ma być "12.19.XII)",</li>
<li>Wrzosy - jest "13.26.XIII" ma być "13.27.I",</li>
<li>Laskowo - jest "15.15.IV" ma być "16.15.I",</li>
<li>Bukowice - jest "15.26.XVI" ma być "15.27.IV",</li>
<li>Pniewo (gm. Chodecz) - jest "22.22.V" ma być "21.22.VIII",</li>
<li>Młynarska Wola - jest "24.12.IV" ma być "24.11.XIV",</li>
<li>Murzasichle - jest "24.38.XVI" ma być "25.38.XIII",</li>
<li>Radzice Duże - jest "26.26.XIV" ma być "26.27.II",</li>
<li>Mchowo - jest "27.18.IV" ma być "28.18.I)",</li>
<li>Snopki - jest "30.14.XVI" ma być "31.14.XIII",</li>
<li>Kalwaria Pacławska - jest "34.37.III" ma być "34.36.XV".</li>
</ul>
Diakowska, Edyta
Edyta Diakowska : Zygmunt Kłodnicki : Demony porywające i odmieniające dzieci. W : Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe. Red. Zygmunt Kłodnicki, Agnieszka Pieńczak. Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego, t. 9, cz. I : Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami i wychowaniem dziecka. Wrocław : Cieszyn 2010, s. 237 ; syg. <PAE/KOM/12/>
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze ; Uniwersytet Śląski ; Uniwersytet Wrocławski
2010
Kłodnicki, Zygmunt. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego ; Commentaries to the Polish Ethnographic Atlas
application/pdf
pol
mapa
syg. <PAE_MO_0698_01>
ogólnopolski